Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy – forma ochrony przyrody w Polsce. Ustawa o ochronie przyrody z 2004 roku definiuje je jako „fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe i estetyczne”. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego, dla zachowania jego wartości przyrodniczych, kulturowych i estetycznych. Działalność na terenach objętych tą formą ochrony uwarunkowana jest opracowaniem dla nich planu zagospodarowania przestrzennego, który uwzględni postulaty przyrodników i historyków. Według danych z 31 grudnia 2018 roku liczba zespołów przyrodniczo-krajobrazowych w Polsce wynosiła 331, które zajmowały powierzchnię 118 911,1 ha.

Obszary Natura 2000

Program Natura 2000 jest systemem przyjętym przez Unię Europejską dla ochrony wybranych elementów przyrody, najważniejszych z punktu widzenia całej Europy. System ten nie ma zastępować systemów krajowych, ale je uzupełniać - dawać merytoryczne podstawy do zachowania dziedzictwa przyrodniczego w skali kontynentu. Polega ona na wybraniu (według określonych kryteriów), a następnie skutecznym ochronieniu, określonych obszarów. Podstawą do wybierania i chronienia obszarów zaliczanych do systemu Natura 2000 stanowią dwie dyrektywy europejskie: tzw. Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa, na podstawie których tworzone są specjalne obszary ochrony siedlisk oraz obszary specjalnej ochrony ptaków.

Pomniki przyrody

Pomniki przyrody to zwykle pojedyncze okazy przyrody ożywionej bądź nieożywionej. Najczęściej występującymi w lasach pomnikami przyrody są najstarsze i największe drzewa. W 2019 r. zestawiono ich 11 314, z czego 9 tys. stanowiły drzewa, a 1380 grupy drzew.

Użytki ekologiczne

Użytki ekologiczne to zwykle obiekty o niewielkiej powierzchni – małe oczka wodne, śródpolne kępy drzew i krzewów, torfowiska, bagna i wydmy. To pozostałości ekosystemów, mające znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. Obecnie na gruntach w zarządzie PGL LP znajduje się ponad 8 tys. o powierzchni ponad 29,5 tys. ha.

Ochrona gatunkowa

Ochrona gatunkowa dotyczy najcenniejszych, unikatowych i rzadkich przedstawicieli flory i fauny. W Polsce ochroną ścisłą objętych jest 715 gatunków roślin, 322 gatunków grzybów i porostów oraz 799 gatunków zwierząt. Około 65 proc. gatunków dzikiej flory i fauny Polski to gatunki leśne.